Kim bilir Epstein-Barr virüsünü asla duymamışsınızdır. Fakat senin hakkında her şeyi biliyor.
Şansınız, şu anda içinizde yaşıyor. Amerikalı yetişkinlerin ortalama %95’i hayatlarının bir döneminde enfekte olurlar. Ve bir kez bulaştığında, virüs sizinle kalır.
Grip benzer biçimde bir çok virüs gelip geçer. Sıhhatli bir bağışıklık sistemi onlara saldırır, öldürür ve sizi yine hasta etmelerini engeller. Epstein-Barr ve kuzenleri, su çiçeği ve uçuklara yol açan virüsler de dahil olmak suretiyle, hücrelerinizin içinde onlarca yıl kış uykusuna yatabilir.
North Carolina-Chapel Hill Üniversitesi’nden bir virolog olan Blossom Damania, bu viral aile “bizimle beraber milyonlarca senedir gelişti” dedi. “Vücudunun tüm sırrını biliyorlar.”
Çocukluk çağı Epstein-Barr enfeksiyonları tipik olarak hafifçe olsa da, gençlerde ve genç yetişkinlerde maruz kalma, yılda 125.000 Amerikalıyı hasta eden, boğaz ağrısına, şişmiş bezlere ve aşırı yorgunluğa yol açan, haftalarca devam eden bir hastalık olan bulaşıcı mononükleoza yol açabilir. Epstein-Barr zamanının çoğunu uyuyarak geçirirken, stresli zamanlarda yada bağışıklık sistemi dönem dışı kaldığında tekrardan uyanabilir. Bu tekrardan aktivasyonlar, çeşitli kanser türleri ve otoimmün hastalıklar dahil olmak suretiyle uzun bir ciddi sıhhat koşulları listesiyle bağlantılıdır.
Bilim adamları, Epstein-Barr yada EBV’ye karşı aşı geliştirmek için yıllarını harcadılar. Sadece son zamanlarda tıbbi araştırmalardaki birkaç sıçrama, arayışa daha çok aciliyet ve başarı için daha çok ümit sağlamış oldu. Yalnız geçen yıl, iki deneysel aşı emek vermesi, insan klinik denemelerine ulaştı.
Ne değişti?
İlk olarak, Epstein-Barr virüsünün daha da büyük bir tehdit oluşturduğu gösterilmiştir. Yeni araştırmalar, onu dünya genelinde 900.000’den fazla Amerikalı ve 2,8 milyon insanı etkileyen, potansiyel olarak engelleyici bir kronik hastalık olan multipl skleroz yada MS ile sıkı bir halde ilişkilendiriyor.
Ocak ayında Science dergisi, Epstein-Barr’ın MS’i tetikleyebileceğine dair en kuvvetli kanıtları sunan 10 milyon askeri personel üstünde 20 senelik dönüm noktası niteliğindeki bir çalışmanın neticelerini yayınladı. Yeni emek harcama, Epstein-Barr ile enfekte olan kişilerin MS geliştirme olasılığının, enfekte olmayan kişilere gore 32 kat daha çok bulunduğunu buldu.
Ve bu korelasyonu açıklayabilecek mekanizmalara yeni bir ışık tutan ayrı bir grup bilim insanı, Nature’da virüsün MS’e neden olan bir otoimmün reaksiyona iyi mi niçin olabileceğini açıklayan bir emek harcama yayınladı. Çoğu zaman 20 ila 40 yaşları içinde ortaya çıkan hastalık, beyin ve vücudun öteki bölümleri arasındaki iletişimi bozar ve çoğunlukla tekrarlayan aşırı bitkinlik, bulanık görme, kas zayıflığı ve denge ve koordinasyon güçlüğü ile kendini gösterir. En kötüsü, MS konuşma bozukluğuna ve felce yol açabilir.
Yeni keşfedilen aciliyeti güçlendiren birkaç yeni emek harcama, Epstein-Barr virüsünün tekrardan etkinleştirilmesinin, hastaların çoğunlukla mononükleoza benzeyen kalıcı semptomlar yaşamış olduğu azca anlaşılan bazı uzun covid vakalarıyla da ilgili bulunduğunu ileri sürüyor.
Ve ivme için fazlaca mühim: Bazı covid aşılarında kullanılan mRNA teknolojisi de dahil olmak suretiyle, pandemi tarafınca teşvik edilen aşı bilimindeki ilerlemeler, Epstein-Barr’a karşı olanlar da dahil olmak suretiyle öteki aşıların geliştirilmesini hızlandırabilir, dedi. Baylor Tıp Fakültesi’ndeki Ulusal Tropikal Tıp Okulu. Hotez, Corbevax adlı düşük maliyetli, patentsiz bir covid aşısını beraber oluşturdu.
Bazı araştırmacılar, MS benzer biçimde zayıflatıcı olsa da nispeten ender görülen bir hastalığı hedef alan bir aşı ihtiyacını sorguluyor.
Temple Üniversitesi’ndeki Lewis Katz Tıp Okulu’nda profesör olan Dr. Ralph Horwitz, Epstein-Barr’ı ortadan kaldırmak için kanser yada multipl skleroz geliştirme riskleri minik olsa bile tüm sıhhatli evlatların aşılanmasını gerektireceğini söylemiş oldu.
Evlatları yeni bir aşının potansiyel risklerine maruz bırakmadan ilkin, bilim adamlarının MS ile ilgili temel soruları yanıtlaması icap ettiğini söylemiş oldu. Mesela, neredeyse herkesi etkileyen bir virüs niçin minik bir oranda hastalığa niçin olur? Ve bu denklemde stres ve öteki çevresel koşullar hangi rolleri oynuyor?
Ulusal MS Derneği araştırma başkan yardımcısı immünolog Bruce Bebo, cevabın Epstein-Barr’ın hastalığa niçin olmak için “lüzumlu sadece kafi olmadığı” benzer biçimde göründüğünü ve virüsün “bir takım dominoda ilk olabileceğini” de sözlerine ekledi. ”
Hotez, araştırmacıların aşı emek harcamaları devam ederken bile Epstein-Barr ve MS’i çevreleyen gizemleri araştırmaya devam edebileceğini söylemiş oldu. Hangi popülasyonların bir aşıdan en fazlaca yarar sağlayabileceğini idrak etmek için daha çok çalışmaya gereksinim duyulduğunu ve bir kez daha bilindiğini söyleyen Hotez, bu şekilde bir aşının evrensel olarak uygulanmak yerine organ nakli alıcıları benzer biçimde en yüksek risk altındaki hastalarda kullanılabileceğini söylemiş oldu. tüm gençlere.
Damania, “Artık Epstein-Barr’ın MS ile fazlaca sıkı bir halde bağlantılı bulunduğunu bildiğimize gore, aşıyı şimdi geliştirirsek birçok yaşam kurtarabiliriz” dedi, her sual cevaplanana kadar “10 yıl beklemek yerine”.
Moderna ve Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü, geçtiğimiz yıl Epstein-Barr aşılarının ayrı klinik denemelerini başlattı. Epstein-Barr aşıları da Miami merkezli bir biyoteknoloji şirketi olan Opko Health’de testlerin erken aşamalarındadır; Seattle’daki Fred Hutchinson Kanser Merkezi; ve California’nın City of Hope Ulusal Tıp Merkezi.
Bilim adamları, on senelerdir Epstein-Barr’a karşı aşı geliştirmeye çalıştılar, sadece virüsün karmaşıklığı engellendi. Klinik immünolog ve NIAID’in denemesinin baş araştırmacısı Dr. Jessica Durkee-Shock, Epstein-Barr “bağışıklık sisteminden kaçma mevzusunda bir usta” dedi.
Hem MS hem de Epstein-Barr ile bağlantılı kanserler, insanlara bulaştıktan seneler sonrasında gelişir. Bundan dolayı, bir aşının bu hastalıkları önleyip önleyemeyeceğini öğrenmek için tasarlanmış bir tecrübe etme, on seneler ve fazlaca para alacaktır.
Moderna araştırmacıları başlangıçta daha kolay ölçülebilen bir hedefe odaklanıyorlar: multipl skleroz riskini iki katına çıkaran mononükleozun önlenmesi. Mono, insanlara Epstein-Barr bulaştıktan bir tek bir ay kadar sonrasında gelişir, bu yüzden bilim adamlarının sonuçlar için uzun süre beklemesi gerekmeyecektir.
Mono kendi başına inanılmaz derecede yıkıcı olabilir, öğrencileri sınıftan ve askere alınan askerleri haftalarca eğitimden uzak meblağ. Vakaların ortalama %10’unda, sakatlayıcı bitkinlik altı ay yada daha çok sürer. Vakaların %1’inde hastalarda hepatit ve nörolojik problemler dahil olmak suretiyle komplikasyonlar gelişir.
Şimdilik, Epstein-Barr aşıları için meydana getirilen klinik deneyler bir tek yetişkinleri alıyor. Durkee-Shock, “Gelecekte muhteşem aşı minik bir çocuğa verilecek” dedi. “Ve onları tüm yaşamları süresince koruyacak ve Epstein-Barr virüsünden mono yada başka herhangi bir komplikasyon almalarını önleyecektir.”
40 gönüllüde güvenlik açısından kontrol edilen NIAID aşısı, bağışıklık sistemine mühim bir viral protein göstermek suretiyle manipüle edilebilen bir demir depolama proteini olan ferritin çevresinde inşa edilmiştir. Durkee-Shock, bir karikatür Transformer benzer biçimde, ferritin nanoparçacığının kendi kendine “minik demir bir futbol topu” benzer biçimde görünen bir şey oluşturduğunu söylemiş oldu. “EBV proteininin birçok kopyasının tek bir parçacık üstünde görüntülendiği bu yaklaşım, HPV ve hepatit B aşısı da dahil olmak suretiyle öteki aşılar için başarıya ulaşmış bulunduğunu kanıtladı.”
Moderna’nın ortalama 270 kişide denenen deneysel aşısı, daha fazlaca firmanın covid aşısı benzer biçimde çalışıyor. Her ikisi de, bir lipid nanoparçacığının yada minik bir yağ kabarcığının içindeki mRNA isminde olan moleküllerde bir virüsün genetik bilgisinin parçacıklarını iletir. Moderna’da bulaşıcı hastalıklar kıdemli direktörü ve araştırma programı lideri Sumana Chandramouli, geliştirilmekte olan düzinelerce mRNA aşısı bulunan Moderna’nın her birinden bir şeyler öğrenmeyi ve bu dersleri Epstein-Barr’a uygulamayı umduğunu söylemiş oldu.
Chandramouli, “Covid aşısının bizlere gösterdiği şey, mRNA teknolojisinin iyi tolere edilmiş olduğu, fazlaca güvenli ve son aşama etkili olduğudur” dedi.
Sadece mRNA aşılarının sınırlamaları vardır.
Covid pandemisi esnasında milyonlarca yaşam kurtarmış olsalar da, mRNA aşılarına cevap olarak üretilen antikor seviyeleri birkaç ay sonrasında azalır. Hotez, bu süratli antikor kaybının bilhassa koronavirüs ve hızla gelişen yeni suşları ile ilgili olabileceğini söylemiş oldu. Sadece mRNA teknolojisinin doğasında azalan bağışıklık var ise, bu gelecekteki aşıları ciddi şekilde sınırlayabilir.
Epstein-Barr’a karşı aşı tasarlamak da covid’den daha karmaşık. Epstein-Barr virüsü ve öteki herpes virüsleri, covid’e yol açan koronavirüs SARS-CoV-2’den dört ila beş kat daha büyük, nispeten büyüktür. Ve koronavirüs insan hücrelerini enfekte etmek için bir tek bir protein kullanırken, Epstein-Barr virüsü, dördü Moderna aşısında yer edinen birçok proteini kullanır.
Bir viral proteini hedef alan daha önceki deneysel Epstein-Barr aşıları, bulaşıcı mononükleoz oranını düşürdü, sadece viral enfeksiyonu önlemede başarısız oldu. UNC virologu Damania, birden fazla viral proteini hedef almanın enfeksiyonu önlemede daha etkili olabileceğini söylemiş oldu.
Damania, “Bir kapıyı kapatırsanız, öteki kapı hala açık” dedi. “Gelecekteki enfeksiyonları önleyen başarıya ulaşmış bir aşıya haiz olmak için tüm hücre tiplerinde enfeksiyonu bloke etmeniz gerekir.”
KHN (Kaiser Health News), sıhhat sorunları hakkında derinlemesine gazetecilik üreten ulusal bir haber odasıdır. Siyaset Analizi ve Anket ile beraber KHN, KFF’deki (Kaiser Aile Vakfı) üç ana işletim programından biridir. KFF, ulusa sıhhat sorunları hakkında data elde eden, kar amacı gütmeyen bir kuruluştur.
İÇERİĞİMİZİ KULLAN
Bu öykü ücretsiz bir şekilde tekrardan yayınlanabilir (detaylar).
